Từ góc độ hiện tượng học, Fish cho rằng ý nghĩa của một câu trong văn bản “… không phải là một khách thể hay đối tượng, một vật tự nó, mà là một sự biến, một cái gì xảy ra đối với người đọc, và [xảy ra] cùng với sự tham dự của họ”[1]. Sự kiện này thể hiện qua việc một câu văn trong văn bản, bằng các từ ngữ nối tiếp nhau trên trục thời gian, không ngừng trình bày, gợi mở, hứa hẹn một hướng giải nghĩa, để rồi thất hứa với người đọc và trao cho họ hướng giải nghĩa khác. Ông cho rằng ý nghĩa của câu văn hay văn bản không phải là một nghĩa cá biệt hay hạn định nào, mà là diễn trình trải nghiệm các từ ngữ và sự biến đổi, cũng như sự tác động của chúng diễn ra trên trục thời gian của quá trình đọc. “Từ và những hiệu quả tác động của nó là dữ kiện cơ bản cho trải nghiệm ý nghĩa và chúng sẽ dẫn dắt hình dạng trải nghiệm của ta vì [mục đích của] chúng [là] nhằm vào người đọc”[2]. Theo Fish, người đọc bao giờ cũng bắt đầu quá trình đọc từ một điểm khởi đầu là từ ngữ đầu tiên của văn bản. Điểm khởi đầu này sẽ là sự định vị cho toàn bộ hoạt động lý giải, như là vị trí đầu tiên của một hành trình, mà những sự di chuyển hay chuyển hướng ý nghĩa sau đó, sẽ được xem xét trong quy chiếu với điểm khởi đầu này. Ý nghĩa không neo đậu vào một điểm cố định nào trong toàn bộ tiến trình, cũng không phải là sự khái quát hóa, tổng hợp hóa, hay là tóm tắt lại toàn bộ hoạt động lý giải ý nghĩa; ý nghĩa chính là bản thân sự trải nghiệm diễn trình lý giải nghĩa.
[1] Stanley Fish, 1980, Is There a Text in This Class? The Authority of Interpretive Communities, Havard University Press, USA Trang 25.
[2] Stanley Fish, 1980, sách đã dẫn, trang 31.
Bình luận về bài viết này